“De Nationale Kunst Loterij”, innovatief hoogstandje of cultureel dieptepunt?

Met de bezuinigingen in het vizier komt de kunst sector met een nieuw en verrassend initiatief. ‘De Nationale Kunst Loterij’.

Hoe werkt dit? Men koopt een lot á 10 euro. Met dit lot zijn er prijzen te winnen. Geldprijzen (de hoofdprijs is 100.000 euro), maar ook zogenaamde ‘DNKL Vouchers’. Deze vouchers kunnen ingeruild worden voor kunstwerken die in de prijzencatalogus staan. In die catalogus zullen allerlei uiteenlopende prijzen te vinden zijn, zoals beeldhouwwerken, schilderijen, theaterkaarten e.d. Ook is het mogelijk om de gewonnen ‘DNKL Vouchers’ op te sparen en uiteindelijk in te ruilen voor een groot kunstwerk.
De opbrengst van deze loterij zal ten goede komen aan de kunst. Deels gaat de opbrengst naar kunstenaars die participeren in de kunstloterij en deels naar gerenommeerde kunstinstellingen die kunstenaars in hun werk ondersteunen en begeleiden. De verkoop van de loten is al van start gegaan en kunnen gekocht worden via het internet, maar ook bij verschillende kunstinstellingen.

De initiatiefnemers van ‘DNKL’ Jochem Schuijt en Felix Timmermans hopen vanaf 2014 de kunstsector te kunnen ondersteunen met een bedrag van maarliefst 50 miljoen euro.
“De instellingen schreeuwen om extra middelen. Onze loterij kan dat deels oplossen”, zegt Timmermans. “Het laat ook zien dat de sector vol ideeën zit om de gevolgen van de terugtrekkende overheid zoveel mogelijk te compenseren”, aldus zijn compagnon Schuijt.

Wow, bij een initiatief als dit gaat mijn VTM hart sneller kloppen. ‘Wat origineel’, ‘wat innovatief’, zijn mijn eerste gedachten. Maar is het gebruik van loterijen als fondsenwerving in de kunst en cultuursector nou echt iets nieuws? Echt niet dus! Kijk maar naar een land als Engeland. Daar is de’ Lottery’ gigantisch als het gaat om kunstfinanciering. In de eerste negen jaar van zijn bestaan, heeft de Nationale Loterij in het Verenigd Koninkrijk, op een totaal bedrag van ongeveer 21 miljard euro voor ‘goede doelen’, bijna € 6,5 miljard overgemaakt aan de kunst en cultuursector. Hiervan was meer dan € 3 miljard  bestemd voor kunst en cultuurprojecten en € 3,4 miljard voor erfgoed initiatieven. Vrijwel alle nieuwe kunst en cultuurgebouwen in het Verenigd Koninkrijk hebben in de laatste tien jaar geld van de Lottery ontvangen. Het is maar de vraag of deze projecten zonder die steun van de grond zouden zijn gekomen. Indrukwekkend, niet?

Na dit bescheiden feitje, klinkt het initiatief mij nog beter in de oren. Maar toch krijgt de DNKL niet alleen maar positieve reacties. De PvdA noemt de loterij een ‘goedkoop plan’. Zij hechten zich nog steeds aan de overtuiging dat cultuur van vitaal belang is voor het goed functioneren van een samenleving en dat dit gewoon door de belastingbetaler betaald moet worden. Een loterij past daar natuurlijk niet bij. Het is goedkoop en absoluut niet chic. Geachte PvDA, natúúrlijk is cultuur van vitaal belang, en natúúrlijk kan de burger hier wat aan bijdragen. Maar misschien wordt het tijd voor een ‘reality check’?

Een andere zorg is de eventuele daling in de verkoop van loten, wat ongetwijfeld invloed zal hebben op het aantal euro’s dat aan kunst en cultuur instellingen toegewezen kan worden. Het kan hierdoor worden gezien als een onstabiele factor, waar instellingen aan ten onder kunnen gaan als ze te afhankelijk worden van deze gelden.

Verder kijkend naar de reacties op verschillende nieuwsberichten met betrekking op dit onderwerp, klinken er geluiden als “Oh, lieve hemel, de Nederlandse cultuur inzet maken van een loterij?” en “Onze cultuurminnende elite heeft een broertje dood aan zelf betalen”.
Ook het feit dat het logo van De Kunstloterij in de VVD kleuren zou zijn, kan niet op veel steun rekenen.

Jeetje mensen, eindelijk eens een particulier initiatief en dan is het volgens sommigen alweer niet goed. Naar mijn idee is De Kunstloterij een origineel idee om de kunstsector te ondersteunen in tijden waarin de overheid driftig aan het bezuinigen is. Bovendien kan een ieder die de kunst een warm hart toedraagt loten kopen. Niemand wordt hiertoe gedwongen en dus is de bijdrage geheel vrijwillig. Bij velen zal dit ongetwijfeld beter vallen dan subsidies in de vorm van belastinggeld. Want voor het overgrote deel leeft nog altijd het gevoel van gesubsidieerde werkloosheid van lui die zich levenslang en uitzichtloos al boetserend, punnikend, macrameeënd en kwastend in de watten laat leggen.

Het oprichten van een kunstloterij moet vooral gezien worden als een win-win situatie.  Het ‘lege zaaltjes probleem’ wordt aangepakt door het grote aantal entreekaarten dat verloot wordt en de bedragen komen de cultuursector te goede. Bovendien is iedereen zo ‘vrij als een vogeltje’ in zijn keuze om hierin te participeren. Iets wat zowel de linkse hobby, als de rechtse rakkers als muziek in de oren zal klinken.